МЕТОДИЧНІ АСПЕКТИ ТА РЕЗУЛЬТАТИ ВИЗНАЧЕННЯ ТЕХНІЧНО МОЖЛИВОГО ГІДРОЕНЕРГЕТИЧНОГО ПОТЕНЦІАЛУ РІЧОК УКРАЇНИ (НА ПРИКЛАДІ РАЙОНУ БАСЕЙНУ РІЧКИ ДНІПРО)

Автор(и)

  • Олександр ОБОДОВСЬКИЙ Київський національний університет імені Тараса Шевченка, Київ, Україна
  • Костянтин ДАНЬКО Український гідрометеорологічний інститут, Київ, Україна
  • Олена ПОЧАЄВЕЦЬ Київський національний університет імені Тараса Шевченка, Київ, Україна
  • Наталія КОРОГОДА Київський національний університет імені Тараса Шевченка, Київ, Україна
  • Василь ГРЕБІНЬ Київський національний університет імені Тараса Шевченка, Київ, Україна

DOI:

https://doi.org/10.17721/1728-2713.107.12

Ключові слова:

технічно можливий гідроенергетичний потенціал, енергія річок, район басейну річки Дніпро, оцінка ризиків, карта

Анотація

Вступ. Диверсифікація джерел виробництва електроенергії набуває значної уваги в період сьогодення в Україні. Особливо це актуалізується виведенням з ладу російськими агресорами електрогенеруючих потужностей ТЕС та великих ГЕС. У цьому контексті стає важливим задіяння альтернативних (відновлювальних) енергетичних джерел, зокрема малої гідроенергетики. Саме тому актуальним є дослідження технічно можливого гідроенергетичного потенціалу річок.

Методи. Обґрунтування та величину технічно можливого гідроенергетичного потенціалу річок можна визначити із запропонованої нами загальної схеми встановлення потенціалу для річок України. Для цього проведено експертну оцінку основних ризиків, які можуть спричинити зниження загального виробництва гідроелектроенергії.

Результати. Встановлено, що найбільший відсоток втрат технічно можливого потенціалу, відносно загального гідроенергетичного потенціалу, притаманний басейнам річок Прип'яті, Стоходу та Самари і коливається в межах 48–58,5 %. Тут провідну роль відіграють похили русел річок та заболоченість їх водозборів. Найменші показники цих втрат характерні для таких річок, як Супій, Ірклій, Ствига та Уж, і змінюються від 23 до 25 %. Пріоритетними тут є втрати, зумовлені заболоченістю та меліорацією території заплав.

Висновки. Придатними до використання, з урахуванням всіх потенційних втрат і ризиків, можна вважати 226087 кВт (39 %) від загального гідроенергетичного потенціалу досліджуваних річок.

Посилання

Arkhypova, L. M. (2011). Natural and technological safety of hydroelectric systems. IFNTUOG [in Ukrainian].

Bryl, A. O., Vasko, P. F., & Moroz, A. V. (2019). The technical potential of hydropower resources of small rivers of Ukraine, taking into account environmental restrictions. Hydropower of Ukraine, 3–4, 47–51 [in Ukrainian].

Cependa, M. M. (2009). Methodological features of the economic and geophysical assessment of the hydropower potential of the Middle Transnistria. Scientific Notes of Vinnytsia State Pedagogical University named after M. Kotsiubynskyi. Geography Series, 18, 211–219 [in Ukrainian].

Havryliuk, R. B., & Veremiychyk, G. K. et al. (2018). Hydropower potential of Ukrainian rivers: debunking myths. Phoenix [in Ukrainian].

Khilchevskyi, V. K., & Grebin, V. V. (2017). Hydrographic and water management zoning of the territory of Ukraine, approved in 2016 – implementation of the provisions of the EU WFD. Hydrology, hydrochemistry and hydroecology, 1(44), 8–20 [in Ukrainian].

Kryvets, O., Obodovskyi, O., & Pochaievets, O. (2022). Determination of the ecological hydropower potential of Ukrainian rivers. XVII International Scientific conference "Monitoring of Geological Processes and Ecological Condition of the Environment" 7–10 November, 2022, Kyiv, p. 1–5. https://doi.org/10.3997/2214-4609.2023520043

Kudria, S. O. (Ed.). (2020). Atlas of energy potential of renewable energy sources of Ukraine. Institute of Renewable Energy of the National Academy of Sciences of Ukraine [in Ukrainian].

Lukіanets, O. І., Obodovskyi, O. G., Grebin, V. V., Pochaievets, О. O., & Korniienko, V. О. (2021). Spatial regularities of change in average annual water flow of rivers of Ukraine. Ukrainian Geographical Journal, 1, 6–14. https://doi.org/10.15407/ugz2021.01 [in Ukrainian].

Obodovskiy, O. G., Danko, K. Yu., Pochayevets, O. O., Onyshchuk, V. V., Snizhko, S. I., & Lukyanets, O. I. (2020). Methodic Aspects of Hydroecological Assessment of Hydropower Potential of the Plain Rivers' (by Example of Dnieper Right-Bank Rivers). Hydrobiological Journal, 56(4), 84–102. http://doi.org/10.1615/HydrobJ.v56.i4.70

Obodovskiy, O., Onischuk, V., & Pochaievets, O. (2019). Perspectives of the usage of hydropower potential of the rivers of the Dnipro river basin (on the example of the Ros river). Visnyk of Taras Shevchenko National University of Kyiv. Geology, 1(84), 56–62 [in Ukrainian].

Obodovsky, O. G. (2001). Hydrological and ecological assessment of riverbed processes (on the example of Ukrainian rivers). Nika-Centre [in Ukrainian].

Obodovskyi, O. G., Danko, K. Y., Snizhko, S. I., & Onyshchuk, V. V. (2019). Hydroecological assessment and forecast of the hydropower potential of the rivers of the Right Bank of the Dnipro Basin (within Ukraine). In V.I. Osadchiy, L.O. Gorbacheva, O.G. Obodovsky et al. (Eds.). Problems of hydrology, hydrochemistry, hydroecology, pp. 39–57. Nika-Centre [in Ukrainian].

Obodovskyi, O., Danko, K., Pochaievets, O., & Obodovskyi, Yu. (2016). Methods of assessment hydropower potential of the rivers (the example of Ukrainian Carpathians rivers). Visnyk of Taras Shevchenko National University of Kyiv, Geography, 1(64), 5–12. http://doi.org/10.17721/1728-2721.2016.64.1 [in Ukrainian].

Obodovskyi, Yu. O., Khilchevskyi, V. K., & Obodovskyi, O. G. (2018). Hydromorphological and ecological assessment of riverbed processes in the upper part of the Tisza basin (within Ukraine). Print service [in Ukrainian].

Obodovskyi, О., Danko, K., & Pochaievets, O. (2017). The total hydropower potential of the Ukrainian Carpathians Rivers. Visnyk of Taras Shevchenko National University of Kyiv, Geography, 1–2(66–67), 15–29. http://doi.org/10.17721/1728-2721.2017.66.2 [in Ukrainian].

Obodovskyi, O. (Ed.). (2020). River Runoff in Ukraine Under Climate Change Conditions. LAP Lambert Academik Publishing.

Obodovskyi, O. (Ed.). (2021). Hydropower Potentional Assessement: mountain rivers of Ukrainian Carpathians. LAP Lambert Academik Publishing.

Onyshchuk, V..V., & Obodovsky, O. G. (11.12.2017). Highly environmentally friendly hydroelectric power station. Patent of Ukraine for utility model No. 121730. Publication Bulletin No. 23, 2017 [in Ukrainian].

Rudenko, L. G. (Ed.). (2007). National atlas of Ukraine. Kartografiya [in Ukrainian].

Rudko, G. I., & Konsevych, L. M. (1998). Scientific principles of ecological assessment and optimal use of hydro resources in the Carpathian region. Znannya [in Ukrainian].

Yatsyk, A. V., Byshovets, L. B., & Bogatov, E. O. (1991). Small rivers of Ukraine. Urozhay [in Ukrainian].

Завантаження

Опубліковано

29.01.2025

Як цитувати

ОБОДОВСЬКИЙ, О., ДАНЬКО, К., ПОЧАЄВЕЦЬ, О., КОРОГОДА, Н., & ГРЕБІНЬ, В. (2025). МЕТОДИЧНІ АСПЕКТИ ТА РЕЗУЛЬТАТИ ВИЗНАЧЕННЯ ТЕХНІЧНО МОЖЛИВОГО ГІДРОЕНЕРГЕТИЧНОГО ПОТЕНЦІАЛУ РІЧОК УКРАЇНИ (НА ПРИКЛАДІ РАЙОНУ БАСЕЙНУ РІЧКИ ДНІПРО). Вісник Київського національного університету імені Тараса Шевченка. Геологія, 4(107), 95-103. https://doi.org/10.17721/1728-2713.107.12