ПЕТРОГРАФІЧНА ХАРАКТЕРИСТИКА УРАНОВОЇ РУДИ ТАХАГГАРТ (ЕЛЬ-ХОГГАР, ПІВДЕННИЙ АЛЖИР)

Автор(и)

  • Зохір МЕКТІ Лабораторія валоризації гірничих ресурсів і навколишнього середовища, гірничий факультет, Університет Баджі Мохтара, Аннаба, Алжир https://orcid.org/0000-0002-6153-7026
  • Асія БУТЕМЕДДЖЕТ Лабораторія валоризації гірничих ресурсів і навколишнього середовища, гірничий факультет, Університет Баджі Мохтара, Аннаба, Алжир https://orcid.org/0009-0007-4644-3914
  • Туркія ТАХРІ Університет Абдерахман Міра, технологічний факультет, лабораторія технології матеріалів та інженерних процесів (LTMGP), Беджая, Алжир https://orcid.org/0000-0002-3953-9914
  • Айсса БЕНСЕЛЬГУБ Віденський університет, Відень, Австрія. Центр екологічних досліджень (C.R.E), Аннаба, Алжир. INFN-Національні лабораторії Фраскаті, Фраскаті, Італія. https://orcid.org/0000-0001-5891-2860
  • Абдельмохсен М. СОЛІМАН Кафедра терапевтичної хімії, Національний дослідницький центр Єгипту, Каїр, Єгипет
  • Стефано БЕЛЛУЧЧІ INFN-Національні лабораторії Фраскаті, Фраскаті, Італія. Національний інститут фізики матеріалів, Бухарест, Румунія. https://orcid.org/0000-0003-0326-6368

DOI:

https://doi.org/10.17721/1728-2713.109.09

Ключові слова:

уран, Тахаггарт, петрографічна характеристика, мінералогія та геохімія, вилуговування, "yellow сake"

Анотація

Вступ. Алжир давно намагався розробити свої родовища урану в регіоні Хоггар, метою є збут руди, використання частини продукції виключно в цивільній сфері, зокрема для виробництва електроенергії. Експлуатація та валоризація цієї руди вимагають дуже специфічного процесу розробки, характеристики та обробки. Основною метою цієї роботи є створення детальної та повної технічної таблиці для родовища Тахаггарт, що дасть змогу реалізувати технологію видобутку та збагачення уранової руди для отримання товарного продукту, відомого як "yellow сake".

Методи. Для досягнення цієї мети було взято зразки з досліджуваної ділянки з подальшим мікроскопічним і макроскопічним аналізом нетонких зрізів для отримання петрографічної, мінералогічної та геохімічної ідентифікації.

Результати. Аналіз підтвердив пісковиковий характер руди та переважання кварцу, глин, оксидів та гідроксидів заліза, а також мінералів урану та рутилу. Вміст урану в мінералізованих змінених рівнях коливався від 0,90 до 1,32% і від 0,34 до 0,74% в мінералізованих конгломератичних пісковиках. Уран траплявся або у високоякісних уранових мінералах, або в низькоякісних апатитах, цирконі, рутилі та в слідах у монациті.

Висновки. Різні дослідження, проведені в регіоні Тахаггарт; довели наявність уранових руд у значних кількостях, коливаючись від 0,90 до 1,32 % у мінералізованих змінених рівнях і від 0,34 до 0,74% у мінералізованих конгломератичних пісковиках, однак, незважаючи на це та враховуючи стратегічне значення, яке уран має на міжнародному рівні; на сьогодні державна експлуатація цієї шахти не ведеться. Кращим методом очищення в цьому випадку є купкове вилуговування; коефіцієнт вилучення за допомогою цього методу може досягати 70% урану у вигляді "yellow сake".

Посилання

Aissa, D. E., Boutaleb, A., Groucene, C., Amieur, M., & Cherfi, Y. (2022). Typologie et Hiérarchisation des Minéralisations de Terres Rares en Algérie. In Third International Symposium on the Geology of the Maghrebides chain and adjacent areas-Setif University, 3(6), 2022.

Allek, K., Hamoudi, M., Bouguern, A., & Boubaya, D. (2013). Integrating regional magnetic and radiometric airborne of asseo area, Hoggar, Algeria, using neural network analysis to the recognition of probable uranium accumulation. In 9th EAGE International Scientific and Practical Conference and Exhibition on Engineering and Mining Geophysics (pp. cp-346). European Association of Geoscientists & Engineers. https://doi.org/10.3997/2214-4609.20142529

Baadi, R. (2018). Contribution à l'étude géologique et géophysique du gisement aurifère d'in Abeggui (Hoggar central-sud algérien) (Doctoral dissertation). https://dspace.univ-ouargla.dz/jspui/handle/123456789/17508

Badahmaoui, T., Bugrieva, E. P., & Lavrukhin, A. A. (2020). Characteristics of uranium mineralization in the Tin-Seririne sedimentary basin (Algeria). Journal of Physics: Conference Series, 1689(1), 012050. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1689/1/012050

Beuf, S., Bennacef, A., Biju-Duval, B., De Charpal, O., Gabriel, O., & Rognon, P. (1968). Les grands ensembles sédimentaires du Paléozoïque inférieur du Sahara. C.R. Somm. Géol. Fr., Paris, 8, 206. http://pascal-francis.inist.fr/vibad/index.php?action=getRecordDetail&idt=GEODEBRGM6911005363

Bonhoure, J. (2010). Géochimie des éléments de terres rares et du plomb dans les oxydes d'uranium naturels. Éditions Universitaires Européenes. https://hal.univ-lorraine.fr/tel-01752855

Boni, M., Bouabdellah, M., Boukirou, W., Putzolu, F., & Mondillo, N. (2023). Vanadium ore resources of the African continent: State of the Art. Ore Geology Reviews, 157, 105423. https://doi.org/10.1016/j.oregeorev.2023.105423

Bournas, N. (1998). Etude structurale du bassin sédimentaire de Tin-Séririne (Hoggar) par les méthodes géophysiques. Thèse de magister, USTHB Alger.

Carvalho, F. P., Fesenko, S., Harbottle, A. R., Lavrova, T., Mitchell, N. G., Payne, T. E., & Yankovich, T. L. (2023). The environmental behaviour of uranium. https://apo.ansto.gov.au/handle/10238/15301

Chahdane, R. (2009). Contribution à l'étude géologique et gîtologique des minéralisations uranifères de Tahaggart (Sud-Est du Hoggar). Diss. Alger.

Claret & Tempère. (1968). Le paléozoïque du bassin de Tamsena (Sud de l'Ahaggar). Z. Dtsch. Geol. Gesellsh. B., 117, 460–468.

Comena. (2002-2003). Evaluation et extension des ressources uranifères de Tahaggart, Sud-Est du Hoggar. Rapport 4: Résultats des travaux d'exploration des ressources uranifères de Tahaggart (Tassili Oua-N'-Ahaggar, Sud-Est du Hoggar). Rapport inédit.

CREM. (1986–1987). Travaux de cartographie de la feuille Asséo. Partie Nord - zone de Tahaggart.

CREM. (1991). Levé géologique et recherche de minéralisations uranifères dans le bassin de Tin Séririne (Asséo). Rapport de synthèse. Inédit.

CREM. (1997). Synthèse des travaux de prospection géologique et géophysique dans le bassin sédimentaires de Tin Séririné. Tassili Oua N'Ahaggar, Sud-Est du Hoggar. Rapport inédit.

Descostes, M. (2017). Géochimie des milieux naturels Anthropisés (Doctoral dissertation). Universite de Poitiers.

Fabre, J. (1971). Structure de l'Algérie Saharienne. Eléments pour une carte tectonique. Pub. Serv. Géol. Algérie, 41, 161–185. http://pascalfrancis.inist.fr/vibad/index.php?action=getRecordDetail&idt=PASCALGEODEBRGM73225239

Frankland, V. L., Milodowski, A. E., & Read, D. (2020). Characterisation of meta-autunite: Towards identifying potential alteration products of spent nuclear fuel. Applied Geochemistry, 123, 104792. https://doi.org/10.1016/j.apgeochem.2020.104792

Gherbi, R., & Becis, A. (2015). Fractional factorial design for studying uranium carbonate leaching of Tahaggart's ore. International Journal of Mineral Processing, 143, 59–64. https://doi.org/10.1016/j.minpro.2015.09.001

Grison, S., & Souidi, M. (2020). Du métabolome à l'épigénome: exemple d'étude multi-omique sur les effets des expositions à faibles doses d'uranium. Environnement, Risques & Santé, 19(5), 339–348.

Giry, Sabine. (2017). Marie Curie. Celle qui a pavé la voie aux femmes scientifiques. Biofutur, 36(385), 28.

Hallalouche, D. (1995). Etude de l'altération du socle précambrien à la périphérie du bassin de Tin-Séririne (Hoggar-Sud, Algérie) et minéralisations Uranifères et Thorifères associées. Thèse Doctorat. Université de Rennes I. http://pascal-francis.inist.fr/vibad/index.php?action=getRecordDetail&idt=167750

Hatert, F., & Fabrice, D. B. (2018). Les minéraux d'uranium. Bulletin de la Société Royale des Sciences de Liège, 87. https://orbi.uliege.be/bitstream/2268/245864/1/Min%C3%A9raux%20radioactifs-SRSL-2018.pdf

Jarc, S. (2022). Statistical approach to interpretation of geochemical data of stream sediment in Pleše mining area. Geologija, 65(2), 225–235. https://doi.org/10.5474/geologija.2022.013

Joulia, F. (1959). Les séries primaires au Nord et au Nord-Ouest de l'Aïr (Sahar central), Discordances observées. Bull. Soc. Géol. Fr., (7), I, 192–193. https://doi.org/10.2113/gssgfbull.S7-I.2.192

Joulia, F. (1959). Précisions sur la discordance cambro-ordovicienne d'In Azaoua (Niger). C.R. Somm. Soc. Géol. Fr., 177–178.

Khaldi, A. (2005). La stratigraphie séquentielle du Paléozoïque de la bordure méridionale du Hoggar (Région de Tin Séririne, Tass Oua N'Ahaggar), Application à l'exploration minérale. Sémi. Géol. Métal. Massifs du Hoaggar et Eglabes. p.81

Khaldi, A., & Mokhtar, S. A. (2018). Application of UNFC to Uranium Resources Discovered in Algeria. (No. IAEA-CN--261). https://media.superevent.com/documents/20180619/ 7f1e92530adbebe8859f74f54190f6ef/ cn_261-uram2018-book-of-abstracts.pdf

Lessard. (1961). Les séries primaires des tassilis Oua-N-Ahaggar, au Sud du Hoggar entre l'Aïr et l'Adrar des Iforas (Sahara méridional). Bull. Soc. Géol. Fr., Paris, 7(t.III), 501–513. https://doi.org/10.2113/gssgfbull.S7-III.5.501

Lourenco, J., Mendo, S., & Pereira, R. (2016). Radioactively contaminated areas: Bioindicator species and biomarkers of effect in an early warning scheme for a preliminary risk assessment. Journal of Hazardous Materials, 317, 503–542. https://doi.org/10.1016/j.jhazmat.2016.06.020

Mokaddem, M. (1980). Le bassin sédimentaire de Tin-Séririne et ses minéralisations uranifères (Hoggar-ALGERIE). Thèse Doct 3ème Sci., 9(3/4), 401–412. http://pascal-francis.inist.fr/vibad/index.php?action=getRecordDetail&idt=6523539

Nelson, A., Getley, S., & Spalding, D. (2019). Assessment of Technology for Additive Manufacturing of Ceramic Nuclear Fuels. ORNL, 1311. https://tcr.ornl.gov/wp-content/uploads/2021/07/M3CT-19OR06090131-Final.pdf

Rabia-Zaourar, C. (1978). Fragmentation, classification et enrichissement des minerais d'uranium de Tahaggart (Doctoral dissertation, Alger).

Reed, B. C. (2020). Manhattan project: The story of the century. Springer Nature. http://doi.org/1007/978-3-030-45734-1

Rentetzi, M. (2022). Seduced by radium: how industry transformed science in the American marketplace. University of Pittsburgh Press.

Sanguinetti, H., Nedjari, N., Aouami, I., Din, C., Cazoulat, M., Tiemogo, M., & Christophe, C. C. (2018). Recherches de minéralisation d'uranium dans le bassin de Tim Mersoï (république du Niger), Une revue des guides de prospection. Mémoire du Service Géologique de l'Algerie, 20, 3–27.

Smirnov, A. L., Rychkov, V. N., Titova, S. M., Poponin, N. A., & Nalivayko, K. A. (2018). Precipitation of uranium from nitrate-sulfuric eluates by aqueous ammonia solution. Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry, 317, 863–869. https://doi.org/10.1007/s10967-018-5942-x

SONAREM. (1977). Inventaire et prospective des ressources minérales du Hoggar. Division recherches. Alger.

Syczewski, M. D., Siuda, R., & Parafiniuk, J. (2023). Concentrations in Secondary Uranium Minerals from the Izera Metamorphic Complex (SW Poland). Minerals, 13(7), 945. https://doi.org/10.3390/min13070945

Zerbib, J. C. (2024). La corrosion des gaines d'éléments combustibles en Zircaloy–Global Chance.

Завантаження

Опубліковано

03.07.2025

Як цитувати

МЕКТІ, З., БУТЕМЕДДЖЕТ, А., ТАХРІ, Т., БЕНСЕЛЬГУБ, А., СОЛІМАН, А. М., & БЕЛЛУЧЧІ, С. (2025). ПЕТРОГРАФІЧНА ХАРАКТЕРИСТИКА УРАНОВОЇ РУДИ ТАХАГГАРТ (ЕЛЬ-ХОГГАР, ПІВДЕННИЙ АЛЖИР). Вісник Київського національного університету імені Тараса Шевченка. Геологія, 2(109), 64-72. https://doi.org/10.17721/1728-2713.109.09